اینکوترمز چیست ؟
اینکوترمز (اصطلاحات تجاری بین المللی) مجموعه ای از قوانین بین المللی استاندارد شده برای مبادله کالا در تجارت بین المللی است. قوانین اینکوترمز توسط اتاق بازرگانی بین المللی (ICC) برای ارتقای وضوح و سازگاری در معاملات تجاری ایجاد شدند. INCOTERMS یک زبان مشترک برای خریداران و فروشندگان فراهم می کند تا در مورد مسئولیت ها و خطرات مربوط به تحویل و حمل و نقل کالا توافق کنند.
قواعد اینکوترمز چه کاربردی ندارند؟
قوانین اینکوترمز هرگز جایگزین قرارداد رسمی خرید و فروش بین خریدار و فروشنده نمی‌شوند. این مقررات، دستورالعمل‌هایی عمومی برای تعیین مسئولیت‌ها در فرآیند حمل‌ونقل بین‌المللی هستند و نه برای شرایط خاص یک نوع کالا. در واقع، اینکوترمز فارغ از نوع کالا — چه فله‌ای مانند سنگ آهن، چه تجهیزات حساس مانند ۵ کانتینر ابزار الکترونیکی، یا حتی محموله‌های آسیب‌پذیر مانند ۶۲ پالت گل تازه که با حمل‌ونقل هوایی جابه‌جا می‌شوند — قابل استفاده هستند. بنابراین، کاربرد این قواعد به نوع خاصی از کالا یا شیوه حمل محدود نمی‌شود، بلکه ابزاری برای تعیین وظایف و ریسک‌ها در زنجیره تأمین بین‌المللی است.
قواعد اینکوترمز با وجود اهمیت بالای خود در تجارت بین‌الملل، جایگزینی برای قرارداد خرید و فروش کالا نیستند و به برخی جنبه‌های کلیدی حقوقی و تجاری ورود نمی‌کنند. این موارد عبارت‌اند از:
- وجود یا عدم وجود قرارداد فروش،
- مشخصات دقیق کالا (نوع، کیفیت، مقدار و …)،
- شیوه، زمان، مکان یا ارز مورد استفاده در پرداخت وجه کالا،
- راهکارهای قانونی برای فسخ قرارداد فروش،
- مسئولیت‌ها و تبعات تأخیر یا نقض تعهدات قراردادی،
- تأثیر تحریم‌ها یا تغییرات ناگهانی تعرفه‌های گمرکی،
- محدودیت‌های قانونی صادرات و واردات،
- شرایط فورس ماژور (حوادث قهری و غیرقابل پیش‌بینی)،
- مسائل مرتبط با مالکیت قانونی کالا،
- تعیین مرجع حل اختلاف و قانون حاکم بر قرارداد.
نکته مهم در مورد مالکیت کالا
یکی از مهم‌ترین نکاتی که باید در مورد اینکوترمز بدانید این است که این قواعد، هیچ ارتباطی با انتقال مالکیت کالا ندارند. یعنی اینکوترمز مشخص نمی‌کند که چه زمانی یا چگونه مالکیت کالا از فروشنده به خریدار منتقل می‌شود. این موضوع باید به‌طور مستقل و شفاف در متن قرارداد میان طرفین تعیین شود.
اگر این جنبه‌ها در قرارداد اصلی لحاظ نشوند، ممکن است در زمان بروز اختلاف یا اجرای نادرست توافق‌ها، مشکلات حقوقی و تجاری پیچیده‌ای به‌وجود آید.
اصطلاحات اینکوترمز
در مجموع 11 INCOTERMS وجود دارد که می توان آنها را به دو دسته اصلی تقسیم کرد: شرایط تحویل و شرایط حمل.
: شرایط تحویل
- EXW (Ex Works) : فروشنده کالا را در محل مشخص شده به خریدار تحویل می دهد و خریدار مسئول تمام هزینه ها و خطرات از آن نقطه به بعد است.
- FCA (Free Carrier) : فروشنده کالا را درمحل مشخص به شرکت حمل و نقل تعیین شده توسط خریدار تحویل می دهد و خریدار مسئول تمام هزینه ها و خطرات از آن نقطه به بعد است.
- FAS (Free Alongside Ship):ترخیص کالا برای صادرات با فروشنده میباشد، فروشنده کالا را در کنار کشتی (نه بر روی عرشه) تحویل خریدار می دهد و مسئولیت کلیه هزینه ها و خطرات از آن نقطه به بعد بر عهده خریدار است.
- FOB (Free on Board): ترخیص کالا برای صادرات با فروشنده میباشد، فروشنده کالا را در بندر(مبداء) روی عرشه کشتی تحویل می دهد و خریدار مسئول تمام هزینه ها و خطرات از آن نقطه به بعد است.
- CFR (Cost and Freight): ترخیص کالا برای صادرات با فروشنده میباشد، مسئولیت فروشنده با استقرار کالا بر روی عرشه پایان می یابد علاوه بر آن فروشنده هزینه های حمل و نقل را تا یک بندر مشخص(مقصد) پرداخت می کند، اما خریدار مسئول تمام هزینه ها و خطرات از آن نقطه به بعد است.
- CIF (Cost, Insurance, and Freight) : ترخیص کالا برای صادرات با فروشنده میباشد،مسئولیت فروشنده با استقرار کالا بر روی عرشه پایان می یابد، فروشنده هزینه حمل و نقل را تا یک بندر مشخص(مقصد)، با بیمه و حق بیمه پرداخت می کند، اما خریدار مسئول تمام هزینه ها و خطرات از آن نقطه به بعد است.
:شرایط حمل
- CPT (Carriage Paid To): فروشنده هزینه های حمل و نقل را تا یک مکان مشخص پرداخت می کند، اما خریدار مسئول تمام هزینه ها و خطرات از آن نقطه به بعد است.
- CIP (Carriage and Insurance Paid To): فروشنده هزینه های حمل و نقل را تا یک مکان مشخص شده، بیمه و حق بیمه پرداخت می کند، اما مسئولیت کلیه هزینه ها و خطرات از آن نقطه به بعد بر عهده خریدار است.
- DAT (Delivered at Terminal): فروشنده کالا را به ترمینال یا بندری با نام تحویل می دهد و خریدار مسئول تمام هزینه ها و خطرات از آن نقطه به بعد است.
- DAP (Delivered at Place): فروشنده کالا را با احتساب هزینه های تخلیه به محل مشخصی تحویل می دهد، اما مسئولیت کلیه هزینه ها و خطرات از آن نقطه به بعد بر عهده خریدار است.
- DDP (Delivered Duty Paid): فروشنده کالا را در محل مشخصی تحویل می دهد که شامل هزینه های ترخیص گمرکی، پرداخت عوارض و هزینه تخلیه می شود، اما مسئولیت کلیه هزینه ها و خطرات از آن نقطه به بعد بر عهده خریدار است.
آخرین تغییرات اینکوترمز در سال 2024
در سال 2024، اینکوترمز همچنان از قوانین 2020 پیروی می کند. در سال 2020 این قوانین شاهد تغییراتی بود. قوانین اینکوترمز در سال 2020 قراردادها را در تجارت جهانی شفاف تر کردند. به عنوان مثال، یک قانون جدید به نام تحویل در محل تخلیه (DPU) به اینکوترمز اضافه کردند. این قانون جایگزین قانون تحویل در ترمینال (DAT) شد.
در اینکوترمز ۲۰۱۰، اصطلاح DAT (Delivered At Terminal) برای تعیین محل تحویل و تخلیه کالا در مقصد استفاده می‌شد. اما در اینکوترمز ۲۰۲۰، این اصطلاح به DPU (Delivered at Place Unloaded) تغییر یافت. هدف از این تغییر آن بود که محل تحویل و تخلیه کالا در مقصد، صرفاً به پایانه‌ها محدود نشود و سایر مکان‌ها نیز مجاز باشند. اصطلاح DPU اغلب برای خرده‌بارها به کار می‌رود، جایی که وسیله‌ی نقلیه آورنده، کالا را برای گیرندگان متعددی تحویل می‌دهد. در این شرایط، فروشنده کالا را جهت صادرات ترخیص کرده و کلیه هزینه‌ها و مسئولیت تحویل و تخلیه کالا در مقصد را بر عهده می‌گیرد. ترخیص کالا در مقصد نیز بر عهده خریدار است.
این به روز رسانی ها به معنای تجارت آسان تر در سراسر مرزهای جهانی است. با قوانین واضح تر، فروشندگان و خریداران مسئولیت های خود را درک می کنند. این امر سردرگمی و اختلافات را کاهش می دهد.
آخرین تغییرات اینکوترمز در سال 2025
قواعد اینکوترمز (Incoterms) در سال 2025 تا به این لحظه (May 2025)، همان نسخه‌ی اینکوترمز 2020 هستند و هنوز نسخه‌ی جدیدتری منتشر نشده است.
✅ وضعیت فعلی اینکوترمز 2025:
- جدیدترین نسخه رسمی اینکوترمز مربوط به سال 2020 است.
- توسط اتاق بازرگانی بین‌المللی (ICC) منتشر شده.
- تاکنون اینکوترمز 2025 منتشر نشده و هیچ اصلاح یا نسخه رسمی جدیدی اعلام نشده است.
بیشتر بدانید
INCOTERMS جایگزین قراردادها نیست. آنها قرار است به عنوان بخشی از یک قرارداد یا توافق بین خریداران و فروشندگان استفاده شوند.
INCOTERMS مالکیت یا ریسک را تعیین نمی کند. آنها فقط در هنگام انتقال مالکیت تعریف می کنند.
INCOTERMS شرایط پرداخت را مشخص نمی کند. اینها باید جداگانه مورد توافق قرار گیرند.
توجه
برای اطمینان از وضوح و جلوگیری از سوء تفاهم، همیشه INCOTERMS را در قرارداد یا توافق نامه خود بگنجانید.
* به وضوح مشخص کنید که از کدام INCOTERM در قرارداد خود استفاده می کنید.
* اطمینان حاصل کنید که هر دو طرف مسئولیت ها و تعهدات خود را تحت INCOTERM انتخاب شده درک می کنند.
با استفاده از INCOTERMS، می توانید سوء تفاهم ها را کاهش دهید، عملیات تجارت خود را ساده کنید و روابط قوی تری با شرکای تجاری خود ایجاد کنید.
قوانین اینکوترمز (نسخه 2020) بخشی از یک قرارداد خرید و فروش هستند، نه خود قرارداد. برای تنظیم یک قرارداد کامل و بدون ابهام، باید علاوه بر اینکوترمز، به سایر ابعاد قانونی، مالی و تجاری معامله نیز توجه ویژه‌ای شود.
One Response